Ερασιτέχνες αστρονόμοι ανακάλυψαν σπάνιο άστρο

Τρεις ερασιτέχνες αστρονόμοι, οι οποίοι έβαλαν τους προσωπικούς υπολογιστές τους να συνεργαστούν στο πλαίσιο του διεθνούς εθελοντικού προγράμματος Einstein@Home, πέτυχαν ένα ασυνήθιστο κατόρθωμα, που χαιρετίστηκε από την επιστημονική κοινότητα: ανακάλυψαν ένα άγνωστο μέχρι σήμερα και ιδιαίτερα σπάνιο είδος άστρου πάλσαρ (πρόκειται για ταχέως περιστρεφόμενους αστέρες νετρονίων, τρομακτικής πυκνότητας, που εκπέμπουν, από τους μαγνητικούς πόλους τους, ραδιοκύματα στο διάστημα).



Οι «αστρονόμοι» (δύο επαγγελματίες της πληροφορικής από τις ΗΠΑ και ένας αναλυτής συστημάτων από τη Γερμανία), που παρουσίασαν το εύρημά τους στο περιοδικό “Science”, αξιοποίησαν την υπολογιστική ισχύ των κομπιούτερ τους, όταν αυτοί ήσαν ούτως ή άλλως αδρανείς. Η τάση αυτή έχει γνωρίσει ευρύτερη ανάπτυξη διεθνώς τα τελευταία χρόνια, καθώς έχουν στηθεί διάφορα «κατανεμημένα» δίκτυα συνεργαζόμενων υπολογιστών ανά τον κόσμο (όπως π.χ. το SETI@home που αναζητά ραδιοσήματα εξωγήινων), τα οποία εμπλέκουν πολλές χιλιάδες εθελοντών πολιτών σε διάφορα επιστημονικά «πρότζεκτ».

Μεταξύ αυτών, το Einstein@Home αξιοποιεί τη συνδυαζόμενη επεξεργαστική ισχύ πολλών χιλιάδων οικιακών υπολογιστών σε 192 χώρες για να αναλύει μεγάλους όγκους αστρονομικών δεδομένων. Κάπως έτσι, οι τρεις ερασιτέχνες…χτύπησαν διάνα βρίσκοντας ένα διπλό πάλσαρ, ένα είδος άστρου που προέρχεται από τη βαρυτική κατάρρευση προς το εσωτερικό του ενός γιγάντιου άστρου (με μάζα οκτώ έως 20 φορές μεγαλύτερη από αυτήν του δικού μας ήλιου) και το οποίο αποτελεί το απομεινάρι της έκρηξης σουπερνόβα που ακολουθεί. Στη συγκεκριμένη περίπτωση δύο γειτονικά άστρα κατέρρευσαν, εκ των οποίων το ένα απορρόφησε σταδιακά το άλλο, και το διπλό πάλσαρ έμεινε πια μονό.

Το συγκεκριμένο πάλσαρ -που ανακαλύφθηκε «ψαχουλεύοντας» στον μεγάλο όγκο δεδομένων ραδιοαστρονομίας που παρήγαγε το ραδιοτηλεσκόπιο Αρεσίμπο στο Πουέρτο Ρίκο- περιστρέφεται 41 φορές το δευτερόλεπτο γύρω από τον εαυτό του εκπέμποντας ραδιο-ακτινοβολία, σαν πανίσχυρος διαστημικός φάρος.

Όπως είπε ο καθηγητής αστρονομίας Τζιμ Κόρντις του πανεπιστημίου Κορνέλ των ΗΠΑ, τέτοια πάλσαρ που κάποτε ήσαν διπλά, πρέπει να υπάρχουν περισσότερα στο σύμπαν, όμως λίγα έχουν βρεθεί μέχρι στιγμής, γεγονός που αυξάνει τη σημασία της ανακάλυψης των ερασιτεχνών αστρονόμων. Όπως είπε ο Κόρντις, η ανακάλυψη θα βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση της φυσικής των αστέρων νετρονίων (πάλσαρ) και του τρόπου σχηματισμού τους.

Το πρόγραμμα Einstein@Home -που συντονίζεται από τον Μπρους Άλεν, διευθυντή στο γερμανικό Ινστιτούτο Βαρυτικής Φυσικής Μαξ Πλανκ και καθηγητή φυσικής στο αμερικανικό πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν- αρχικά δημιουργήθηκε για να βρει τα βαρυτικά κύματα (τις διαταραχές του χωροχρόνου στο διάστημα), αλλά στην πορεία εμπλουτίστηκε. Περίπου το ένα τρίτο της επεξεργαστικής ισχύος του προγράμματος σήμερα αφιερώνεται στη μελέτη των δεδομένων του τηλεσκοπίου Αρεσίμπο. Η νέα αστρονομική ανακάλυψη είναι ουσιαστικά η πρώτη σημαντική που γίνεται από το πρόγραμμα.